Zlepek liter i cyfr na boku opony jest na pierwszy rzut oka zagadkowy. Osoby, które potrafią go „odcyfrować”, dowiedzą się wielu interesujących informacji. Przyjrzyjmy się razem najważniejszym z nich. Oprócz producenta i modelu opony zwykle najważniejszą informacją jest jej rozmiar. Na przykład może on wyglądać tak:
215/50 R17 91V
Jak odczytywać rozmiar opony
Pierwsza liczba, w naszym przykładzie 215, wskazuje szerokość opony w milimetrach. Liczba po ukośniku to procentowy stosunek wysokości ściany bocznej do szerokości opony. W naszym przypadku 50. Wysokość ściany bocznej stanowi zatem dokładnie połowę (50%) z 215 mm, co z matematycznej perspektywy wynosi 107,5 mm. W praktyce będzie to jednak trochę mniej lub więcej. Opony nie są produkowane z dokładnością do dziesiątych części milimetra.
Litera R oznacza radialną konstrukcję opony. W przeciwieństwie do motocykli i pojazdów użytkowych, na konwencjonalnych oponach do samochodów osobowych nie napotkamy już innego oznaczenia. Liczba 17 to wewnętrzna średnica obręczy w calach. Jeden cal to 25,4 mm, więc w naszym przypadku średnica obręczy wynosi 432 mm.
Indeks nośności i indeks prędkości opony
Poniższa kombinacja cyfr i liter pośrednio informuje o tym, jak ciężki pojazd może się na danej oponie poruszać i jak szybko. Liczba oznacza indeks nośności opony w kilogramach, od 50 (190 kg) do 124 (1600 kg). W praktyce najczęściej spotyka się wartości indeksu między 90 a 95, ponieważ obejmują one zakres masy większości konwencjonalnych samochodów gotowych do jazdy. Litera analogicznie wyraża indeks maksymalnej prędkości opony, od L (120 km/h) po Y (300 km/h). Kolejne prędkości nie są jednak ułożone alfabetycznie. Na przykład litery O, P i X nie są używane w indeksie prędkości, podczas gdy H (210 km/h) znajduje się pomiędzy literami U (200 km/h) i V (240 km/h). Opony w najwyższej klasie osiągów powyżej 300 km/h są oznaczone dodatkowymi literami ZR.
Można używać opon o wyższym indeksie masy lub prędkości niż ten zalecany dla danego samochodu, ale — co jest całkiem logiczne — nie można używać opon o niższym indeksie. Wyjątkiem są opony zimowe. Szczególnie w przeszłości ich indeks prędkości był niższy niż opon letnich o równoważnym rozmiarze i klasie osiągów. Montaż ich w samochodzie jest legalny, ale prawo zabrania przekraczania dozwolonej prędkości. Raczej nie jest to już dziś problemem dla europejskich kierowców, z wyjątkiem tych poruszających się po niemieckich autostradach, gdyż nawet tańsze opony zimowe mają indeks prędkości co najmniej H.
Powyższe oznaczenia znajdują się na każdej standardowej oponie. Za nimi mogą, ale nie muszą, znajdować się inne „kody”, takie jak TL (tubeless, bezdętkowa) lub XL (konstrukcja przeznaczona dla większych i cięższych pojazdów, zazwyczaj SUV-ów).
Na oponach zazwyczaj podawane jest również ciśnienie, zwykle w KPa. Trzeba pamiętać, że jest to maksymalne dopuszczalne ciśnienie dla danego typu opony, a nie wartość zalecana! Należy zawsze stosować ciśnienie określone przez producenta samochodu. Jest ono podane w instrukcji obsługi i zazwyczaj na etykiecie na ramie drzwi.
3PMSF lub M+S?
Opon zimowych dotyczy jeszcze jedno względnie nowe oznaczenie. Zamiast tradycyjnej kombinacji M+S (Mud + Snow, błoto + śnieg) opony zimowe są teraz oznaczane tzw. symbolem alpejskim trzech górskich szczytów z płatkiem śniegu lub 3PMSF (Three-Peak Mountain Snowflake). Jest to nowe oznaczenie zgodne z obowiązującymi przepisami UE.
Jak określić wiek opony
Na oznaczeniu z górskimi szczytami jeszcze nie kończymy rozszyfrowywania opon. Integralną częścią oznaczenia na ścianie bocznej opony jest również kod homologacji DOT. Kodu „DOT” należy szukać na obwodzie. Po nim zwykle następują trzy grupy znaków alfanumerycznych. Ostatnie cztery cyfry wskazują tydzień i rok produkcji opony. Na przykład opona oznaczona kodem DOT kończącym się cyframi 1522 była wyprodukowana w 15 tygodniu roku 2022.
Czemu to służy? Opony starzeją się wraz z upływem czasu. Jeśli zamontowano je przed około siedmioma laty lub wcześniej, nie będą się charakteryzowały swoimi pierwotnymi właściwościami. Ponadto będą świadectwem podejścia właściciela do konserwacji samochodu. Duże różnice w wieku opon na poszczególnych kołach mogą wskazywać na przykład na udział samochodu w kraksie i zamontowaniu części ze złomowisk.
Z drugiej strony, kupując nowe opony nie trzeba się zbytnio przejmować się datą produkcji. Przy odpowiednim przechowywaniu, ich właściwości prawie się nie zmieniają. Zaczną się starzeć pod wpływem czynników atmosferycznych, mechanicznych i chemicznych dopiero po zamontowaniu w samochodzie.
Gwiazdka dla BMW
Jeśli po nazwie marki opony znajduje się inna litera lub cyfra, oznacza wersję opony opracowaną specjalnie dla konkretnego producenta lub nawet modelu samochodu. W przypadku BMW, jest to tradycyjnie symbol gwiazdki, kody od K1 do K3 ujawniają produkcję dla Ferrari, N można znaleźć na samochodach Porsche itp. Nie oznacza to jednak, że nie można takich opon zamontować w innym samochodzie. Zostały one jednak opracowane specjalnie pod kątem spełnienia wymagań konkretnego producenta, więc mogą w samochodzie o innej koncepcji charakteryzować się całkowicie odmiennymi właściwościami. Jeden typ opony o jednym oznaczeniu, na przykład Pirelli P Zero 315/30 R22 107 Y ZR, może mieć naprawdę inną konstrukcję, a czasem również wzór bieżnika w zależności od tego, czy jest to wersja na rynek ogólny, czy dla BMW bądź Porsche!
Jak widać, to nie przesada. Ściana boczna opony jest prawdziwą skarbnicą informacji, jeśli się je potrafi odczytać. Ty już potrafisz.
